Men gan cao là một chỉ số báo hiệu gan đang có sự tổn thương và cần tìm hiểu nguyên nhân dẫn tới men gan cao để có biện pháp điều trị hợp lý.
Men gan tăng cao nói lên điều gì?
Gan đảm nhiệm hơn 500 chức năng trong cơ thể như chuyển hóa, giải độc, lưu trữ, thanh lọc m.áu… Để thực hiện các nhiệm vụ này, trong các tế bào gan có chứa các enzyme hay còn gọi là men gan. Khi tế bào gan bị c.hết đi hoặc bị tổn thương, các men gan sẽ tràn vào trong m.áu, vì vậy xét nghiệm m.áu sẽ thấy men gan trong m.áu. Nồng độ men gan trong m.áu khác nhau sẽ phản ánh tình trạng tế bào gan khác nhau.
Men gan cao phản ánh tình trạng tế bào gan đang bị tổn thương, gan đang bị viêm. Nếu men gan tăng nhẹ dưới 2 lần thì người bệnh hầu như chưa có biểu hiện triệu chứng gì, nếu không đi xét nghiệm thì không biết được.
Ở giai đoạn này nếu sử dụng bia rượu nhiều thì rất nguy hiểm vì lượng acetaldehyde là chất độc được sản sinh ra khi sử dụng bia rượu sẽ phá hủy tế bào gan rất mạnh, có thể tế bào gan bị hủy hoại hàng loạt gây viêm gan cấp, hôn mê gan, nguy hiểm đến tính mạng. Mặt khác, men gan cao nếu không được điều trị sẽ dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan, thậm chí gây ung thư gan.
Chỉ số AST và ALT trong men gan cao dự báo sẽ giảm dần t.uổi thọ, tăng tỷ lệ t.ử v.ong từ 21 – 78%. Nếu chỉ số AST tăng gấp đôi thì sẽ tăng 32% nguy cơ t.ử v.ong, nếu tăng hơn gấp đôi thì nguy cơ t.ử v.ong sẽ lên đến 78%. Khi chỉ số ALT gấp đôi sẽ tăng 21% nguy cơ t.ử v.ong và khi tăng hơn gấp đôi, nguy cơ sẽ là 59%.
Những nguyên nhân khiến men gan tăng cao
Viêm gan
Tổn thương do virus là loại tổn thương rất nguy hiểm vì virus khi xâm nhập vào tế bào gan sẽ nhân lên và làm hủy hoại tế bào gan. Tế bào gan bị hủy hoại càng nhiều thì lượng men gan giải phóng ra càng nhiều. Cho nên trong các trường hợp viêm gan cấp tính hoặc ung thư gan thì lượng men gan tăng nhanh một cách đột biến, có khi lên tới 5.000U/l.
Lạm dụng rượu bia
Lượng men gan tăng trong m.áu người uống rượu tùy thuộc liều lượng rượu vào m.áu và nồng độ rượu. Khi gan bị tổn thương bởi rượu thì loại men gan AST thường tăng cao từ 2 – 10 lần trong khi đó lượng ALT tăng ít.
Các bệnh lý khác
Men gan có thể tăng trong các bệnh do ứ sắt, viêm gan tự miễn, bệnh lý tự miễn ở ruột non. Với một số thuốc dùng để điều trị một bệnh nào đó nhưng cũng có thể gây tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của tế bào gan hoặc gây ngộ độc tế bào gan làm xuất hiện viêm gan cấp tính do thuốc, ví dụ ngộ độc thuốc điều trị lao…
Phòng và điều trị men gan cao
Để phòng và điều trị men gan tăng cao, cần bảo vệ tốt lá gan bằng việc áp dụng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hợp lý, hạn chế sử dụng rượu bia, và các đồ uống có cồn, không hút t.huốc l.á, thuốc lào, hạn chế ăn da, mỡ động vật, các thực phẩm chứa nhiều đường, nhiều dầu mỡ, tránh các gia vị cay nóng.
Cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục nhẹ nhàng, không nên thức khuya, không nên làm các công việc nặng nhọc nhiều.
Với những người có nguy cơ tăng men gan (thường là những người uống rượu bia nhiều, thừa cân, béo phì…), cần đặc biệt chú ý hạn chế uống rượu bia tối đa trong mỗi bữa tiệc và có biện pháp bảo vệ, giải độc gan bằng những dược liệu an toàn.
Men gan tăng cao gấp 53 lần nghi do rượu ngâm lá cây
Người phụ nữ 46 t.uổi uống rượu ngâm lá cây không rõ nguồn gốc để chữa đau bụng, song bệnh không bớt mà còn bị vàng da, vàng mắt.
Bệnh nhân chia sẻ sau khoảng một ngày sử dụng một lượng nhỏ, tình trạng đau bụng không thuyên giảm mà kèm theo đó là cảm giác mệt mỏi, chán ăn, mất ngủ, đến viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí kiểm tra, ngày 18/4.
Người bệnh nhập viện trong tình trạng mệt mỏi, da vàng, mắt vàng. Kết quả xét nghiệm cho thấy có tình trạng viêm gan cấp, men gan 1870,06 U/L, cao gấp 53 lần so với chỉ số thông thường là 35U/L, kèm theo đó là rối loạn đông m.áu và đường m.áu tăng.
Các bác sĩ nhận định bệnh nhân bị viêm gan ứ mật cấp nghi do rượu thuốc. Kíp bác sĩ lập tức tiến hành điều trị tích cực, điều trị hỗ trợ tế bào gan, tăng thải độc gan…
Hiện các triệu chứng lâm sàng và các chỉ số của người bệnh dần ổn định.
Chai rượu thuốc được người bệnh sử dụng. Ảnh: Người nhà cung cấp
Theo các bác sĩ, nhiều người phần vì tâm lý chủ quan, phần vì ngại đến viện để kiểm tra, họ thường tìm đến các loại thuốc nam, các loại lá cây ngâm, rượu ngâm để chữa bệnh. Nhưng bệnh tình không những không chữa được mà đa phần diễn biến nặng hơn, xuất hiện nhiều biến chứng, thậm chí nguy cơ t.ử v.ong.
Các bác sĩ khuyến cáo người dân tuyệt đối không sử dụng các loại thuốc nam, thuốc đông y, các loại rượu ngâm không rõ nguồn gốc và chưa được kiểm chứng về mặt y học. Hơn nữa, mỗi loại thuốc sẽ được chỉ định cụ thể tùy từng người bệnh, khi quá liều có thể gây ngộ độc và ảnh hưởng đến tính mạng.
