Trong 5 loại ung thư hay gặp nhất ở nữ giới, ung thư vú đứng vị trí đầu bảng với 43,1/100.000 dân, với tỉ lệ t.ử v.ong 12,9/100.000 dân. Tiếp đến là ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư phổi, ung thư tử cung.
Cháu đang là sinh viên năm 2 đại học. Mới đây bạn cháu tình cờ phát hiện ung thư vú dù không có triệu chứng gì trước đó. Cháu nghe nói việc tự khám vú phát hiện được nguy cơ. Vậy thời điểm nào tốt nhất để thực hiện khám vú? Bao lâu nên thực hiện một lần, thưa bác sĩ?
(Ngọc Phương, Phú Thọ).
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế, nguyên Giám đốc Bệnh viện K trả lời:
Ung thư vú là căn bệnh ung thư phổ biến ở phụ nữ Việt Nam và trên thế giới. Tại Việt Nam, năm 2018 có 164.671 số ca mắc mới ung thư, trong đó ung thư vú chiếm 15.229 ca (9,2%).
Trong 5 loại ung thư hay gặp nhất ở nữ giới, ung thư vú đứng vị trí đầu bảng với 43,1/100.000 dân, với tỉ lệ t.ử v.ong 12,9/100.000 dân. Tiếp đến là ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư phổi, ung thư tử cung.
Trong các loại ung thư ở nữ giới, ung thư vú, cổ tử cung đều có thể sàng lọc và phát hiện sớm. Đặc biệt là với ung thư vú là bệnh dễ phát hiện sớm nhất, là vì bệnh nhân tự sờ thấy được.
Trước đây ung thư vú là nỗi ám ảnh của nhiều người, nhưng ngày nay ung thư vú có thể sàng lọc, phát hiện sớm và tiên lượng điều trị tốt (tỉ lệ điều trị khỏi đến 75%) nếu được chẩn đoán ở giai đoạn sớm.
Thời điểm thích hợp nhất để tự khám vú là sau kỳ k.inh n.guyệt 5 ngày.
Việc tầm soát, sàng lọc có ý nghĩa vô cùng quan trọng với phát hiện sớm ung thư vú. Trong giai đoạn 2008-2010, qua sàng lọc 70.980 phụ nữ tại 7 tỉnh/thành phố, tỷ lệ phát hiện ung thư vú qua sàng lọc là 59,2/100.000 phụ nữ là khá cao, cho thấy hiệu quả khi triển khai các chương trình này tại cộng đồng.
Tuy nhiên tại cộng đồng, chỉ có 24,2% phụ nữ có thực hành tự khám vú hàng tháng trong số những người tham gia chiến dịch sàng lọc, phát hiện sớm ung thư vú. Tuy nhiên, tín hiệu đáng mừng đó là tỷ lệ phát hiện bất thường ở nhóm phụ nữ thực hành tự khám vú thấp hơn ở nhóm không thực hành cho thấy hiệu quả và ý nghĩa của việc hướng dẫn phụ nữ tự khám vú đối với việc phát hiện sớm tổn thương ung thư vú.
Việc tự khám vú là biện pháp tầm soát quan trọng để kịp thời phát hiện những bất thường ở vú có thể là dấu hiệu sớm của ung thư.
Phụ nữ nên tự khám vú đều đặn mỗi tháng một lần, tốt nhất tự kiểm tra sau kỳ k.inh n.guyệt khoảng 5 ngày là lúc vú mềm nhất. Trong gia đình có người thân mắc bệnh thì nguy cơ di truyền càng cao. Nếu bạn phát hiện có khối u hay sự thay đổi của vú, nên đến viện khám càng sớm càng tốt.
Chị em cũng cần có thói quen khám sức khỏe định kỳ, tầm soát ung thư vú khi qua t.uổi 40. Với những chị em có nguy cơ cao (trong gia đình có mẹ hoặc chị em gái mắc ung thư vú, đột biến gen BRCA1/BRCA2; có kinh sớm; không sinh con…), nên đi khám, tầm soát ở lứa t.uổi sớm hơn.
Những dấu hiệu cảnh báo ung thư vú
– Khối u không đau ở ngực
– Thường xuyên bị ngứa và rát quanh núm vú
– Núm vú bị rỉ m.áu, tiết dịch khác thường hoặc thụt vào, co lại
– Làn da trên vú bị sần da cam, dày lên hoặc bị lún xuống, có nếp gấp.
– Có hạch ở hố nách.
E ngại không đi khám, nhiều phụ nữ Việt phát hiện ung thư vú khi đã muộn
Gần đây, độ t.uổi phụ nữ Việt Nam mắc ung thư vú có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Đặc biệt, nhiều chị em chỉ đến viện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn muộn, điều trị khó khăn, tốn kém.
Thông tin được các chuyên gia chia sẻ tại lễ Phát động chiến dịch truyền thông, khám sàng lọc ung thư vú Chung tay vì người phụ nữ tôi yêu diễn ra tại Hà Nội sáng 18/10.
GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết hiện nay ung thư đang trở thành một trong những gánh nặng bệnh tật hàng đầu của các quốc gia, trong đó có Việt Nam. Ung thư vú là bệnh ung thư thường gặp nhất ở phụ nữ. Theo thống kê của Hệ thống ghi nhận ung thư, mỗi năm cả nước có 164.671 ca mắc mới ung thư, trong đó có khoảng 15.229 ca ung thư vú, chiếm gần 21% tổng số các loại bệnh ung thư ở nữ giới.
Đáng lưu ý, nhiều năm trở lại đây, độ t.uổi phụ nữ Việt Nam mắc ung thư vú có xu hướng ngày càng trẻ hóa.
“Ung thư vú hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu được phát hiện sớm. Vậy nên việc tầm soát và phát hiện sớm ung thư vú có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Phát hiện càng sớm việc điều trị càng đơn giản, hiệu quả điều trị càng cao, chi phí điều trị càng thấp”, Thứ trưởng Thuấn nhấn mạnh.
Khám tầm soát, kiểm tra định kỳ là biện pháp phòng ngừa, phát hiện sớm ung thư vú.
Tuy nhiên, thực tế do yếu tố tâm lý nên nhiều phụ nữ Việt Nam còn e ngại, không đi khám sàng lọc để được phát hiện sớm. Thực tế, nhiều chị em tới bệnh viện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn muộn khiến việc điều trị gặp nhiều khó khăn và tốn kém.
Theo số liệu của Bệnh viện K những năm gần đây tỷ lệ khám phát hiện ung thư vú giai đoạn sớm (giai đoạn 0, 1, 2) đã đạt trên 70%.
Vì thế, thứ trưởng Thuấn kêu gọi các chị em phụ nữ hãy quan tâm và thực hiện khám sàng lọc phát hiện sớm ung thư vú.Các doanh nghiệp cần đưa chương trình sàng lọc ung thư nói chung và ung thư vú nói riêng đối với phụ nữ bước sang t.uổi 40 vào chương trình khám sức khỏe định kỳ, hướng tới dần kiểm soát được căn bệnh này.
Bệnh ung thư vú hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm, điều trị kịp thời, đúng phương pháp. Phát hiện càng sớm điều trị càng hiệu quả, tỷ lệ chữa khỏi cao, chi phi phí thấp.
“Với việc tăng cường kiến thức cùng những biện pháp sàng lọc, phát hiện sớm ung thư vú, chúng tôi hy vọng căn bệnh này sẽ không còn là vấn đề lớn và cuộc sống của phụ nữ Việt sẽ trở nên hạnh phúc và vui vẻ. Tôi kêu gọi chị em phụ nữ hãy quan tâm và thực hiện việc sàng lọc phát hiện sớm”, PGS.TS Trần Thị Xuyên, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, Chủ tịch Quỹ hỗ trợ bệnh nhân ung thư- Ngày mai tươi sáng nhấn mạnh.
Triệu chứng của bệnh ung thư vú
Ung thư vú là một bệnh lý có quá trình hình thành bệnh kéo dài, do đó có một khoảng thời gian mặc dù khối u đã hình thành nhưng có thể vẫn không có triệu chứng. Chị em phụ nữ được khuyến cáo nên tự khám vú của mình thường xuyên, để biết được trạng thái bình thường của vú và kịp thời phát hiện những thay đổi tại vú khi nó mới xuất hiện.
Các triệu chứng, dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân ung thư vú, bao gồm:
Đau: Đau có thể không liên quan đến kỳ kinh, hoặc đau ở một bên vú, hoặc đau kéo dài.
Thay đổi ở da vú và núm vú: Các thay đổi này có thể là da vú dày lên và trở lên sần sùi, hoặc da vú trở lên căng mọng, kèm theo đỏ và có thể đau, hoặc núm vú bị kéo tụt vào trong.
Chảy dịch-máu ở đầu vú: Đầu vú tư nhiên chảy dịch hoặc ra m.áu, có thể kèm theo đau hoặc không, đặc biệt là khi các bất thường này chỉ xuất hiện ở một bên vú.
Sờ thấy khối bất thường ở vú hoặc ở nách: Các khối này có thể cố định hoặc di động, kích thước khác nhau và ranh giới có thể khó xác định có thể đau hoặc không đau.
Chiến dịch khám sàng lọc ung thư vú được tổ chức tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nam, Thái Bình và Nam Định.
Chiến dịch sẽ diễn ra từ ngày 18/10 đến ngày 15/11. Ước tính có khoảng 5.000 chị em được khám sàng lọc miễn phí (gồm khám sàng lọc, siêu âm vú cho 100% phụ nữ tới khám và chụp nhũ ảnh cho các trường hợp nghi ngờ ác tính).
Nét mới của chiến dịch năm nay là có các chuyến xe mời các chị em tại các tỉnh Bắc Ninh, Thái Bình, Hà Nam, Nam Định và Hải Dương đến khám tầm soát tại 2 cơ sở của Bệnh viện K Trung ương.
