Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là hai tình trạng viêm ruột mãn tính, có thể xuất hiện ở mọi lứa t.uổi.
Renee Welch, 34 t.uổi, hiện đang sống tại Toronto, Canada, đã chiến đấu với bệnh Crohn và viêm loét đại tràng trong 25 năm.
Những dấu hiệu đầu tiên như đau dạ dày, tiêu chảy và nôn xuất hiện từ năm cô 8 t.uổi. Bác sĩ đã cho Renee dùng thuốc với hy vọng giảm bớt cơn đau nhưng không đem lại hiệu quả. Một khoảng thời gian sau, cô gái trẻ bắt đầu sụt cân vì thiếu dinh dưỡng, thiếu m.áu và phải chịu đau đớn khi có một lỗ rò ở h.ậu m.ôn, một tình trạng n.hiễm t.rùng do viêm đường tiêu hóa gây ra. Dưới đây là những lời chia sẻ của người phụ nữ này về hành trình chiến đấu với bệnh Crohn và viêm loét đại tràng mãn tính:
Chẩn đoán đầu tiên
Renee được chẩn đoán mắc bệnh Crohn từ năm 9 t.uổi và cho tới thời điểm hiện tại, cô đã sống chung với bệnh này 25 năm.
Gia đình tôi được giới thiệu đến một bệnh viện dành cho t.rẻ e.m ở Toronto và tại đây, họ tiến hành chụp X-quang, cắt lớp, cộng hưởng để xác định nguyên nhân. Bác sĩ chính thức kết luận tôi mắc mắc bệnh Crohn vào khoảng 10 tháng sau khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Lúc đó tôi mới 9 t.uổi.
Đến t.uổi thiếu niên, tôi còn mắc viêm tuyến mồ hôi mủ, một bệnh tự miễn gây ra các vết sưng lớn hình thành bên dưới da. Điều này khiến cho cuộc sống của tôi càng trở nên khó khăn hơn. Nhiều lúc tôi thậm chí không thể rời khỏi giường vì quá đau đớn. Tôi đã nghỉ học rất nhiều vì bệnh Crohn và thậm chí phải ở lại lớp vì nghỉ quá số buổi quy định.
Khó khăn ập tới
Renee sau ca phẫu thuật cắt bỏ một phần của ruột và khiến cô phải ở lại bệnh viện 30 ngày.
Vào năm 2003, lúc 17 t.uổi, tôi phải nằm viện 1 tháng sau ca phẫu thuật cắt bỏ một phần nhỏ ở ruột kết vì tổn thương do bệnh Crohn và viêm loét đại tràng gây ra. Vào thời điểm đó, bệnh SARS đang lan rộng khắp thế giới. Vì đại dịch toàn cầu, những người duy nhất có thể đến thăm là cha mẹ tôi. Thời gian nhanh chóng trôi qua, đến tháng 1/2019, tôi được đưa vào phòng mổ một lần nữa.
Trong quá trình phẫu thuật, các bác sĩ đã cắt bỏ trực tràng và tạo một lỗ thoát trong hồi tràng, phần thấp nhất của ruột non. Thay vì đi vệ sinh như bình thường, một túi h.ậu m.ôn kết nối với lỗ thoát sẽ giúp tôi thu gom chất thải. Tôi chỉ cần thay khi chúng đầy và mang theo mọi lúc mọi nơi. Hai cuộc phẫu thuật đã để lại một mô sẹo nghiêm trọng, không thể loại bỏ trong đại tràng. Mọi chuyện chưa dừng lại ở đó. Sau một thời gian, tôi lại mắc một bệnh n.hiễm t.rùng nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng. Cuối cùng, tôi đi đến quyết định phẫu thuật lần nữa với sự giúp đỡ của bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa.
Ca phẫu thuật dự tính sẽ mất 6 tiếng nhưng mức độ nghiêm trọng trong đại tràng của tôi đã kéo dài thời gian lên đến 10 tiếng. Sau đó tôi phải mất một năm mới có thể hồi phục hoàn toàn. Tuy nhiên, điều này không đem lại nhiều hiệu quả. Tôi vẫn phải đối mặt với những cơn đau kinh khủng và mệt mỏi. Tôi học cách uống nhiều nước hơn và tăng cường muối trong chế độ ăn uống vì sau khi phẫu thuật cắt đại tràng, cơ thể mất đi khả năng hấp thụ nhiều chất lỏng và muối. Tôi cũng từng bị rụng tóc do thiếu dinh dưỡng, thách thức lớn nhất tôi chưa bao giờ nghĩ tới.
Tôi đã phải tự mình học hỏi rất nhiều điều sau ca phẫu thuật vì khu vực tôi ít người hiểu biết về vấn đề này. Nhiều thứ trở nên rất bất tiện. Tôi phải thay quần áo trong xe ô tô vì đề phòng trường hợp túi h.ậu m.ôn bị rò rỉ.
Nhìn về tương lai
Renee đã chia sẻ bức ảnh này trên mạng xã hội với lời nhắn: “Đây là chuyến đi chơi đầu tiên của tôi sau ba tháng kể từ khi phẫu thuật”.
Tôi từng lo sợ về tương lai của mình. Có những lần tôi nhìn vào túi h.ậu m.ôn và cảm thấy cuộc sống thật đáng buồn. Căn bệnh có thể bùng phát trở lại bất kỳ lúc nào. Tôi vẫn đang học cách chấp nhận sống chung với h.ậu m.ôn nhân tạo. Tuy nhiên, việc cởi mở và chia sẻ câu chuyện của mình đã giúp ích rất nhiều.
Kể từ khi phẫu thuật, tôi không còn dùng thuốc nhưng vẫn đến khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa. Tôi rất lưu ý chế độ ăn hàng ngày, tránh xa bất kỳ loại thực phẩm nào có thể khiến bệnh bùng phát trở lại.
Những người xung quanh như gia đình và bạn bè cũng tiếp thêm sức mạnh để tôi chiến đấu với căn bệnh về đường ruột mãn tính. Cuộc phẫu thuật đã gây ra rất nhiều khó khăn nhưng tôi không hề hối hận. Tôi đã có được cơ hội thứ hai và tôi sẽ tận dụng điều này.
Thời điểm cần phẫu thuật sỏi túi mật
Sỏi túi mật thường gặp ở phụ nữ trên 40 t.uổi, người béo phì. Bệnh khó phát hiện, chỉ đến khi có những cơn đau rõ rệt thì kích thước sỏi thường đã khá lớn.
Túi mật có nhiệm vụ cô đặc và lưu trữ dịch mật (được gan tiết ra). Khi chúng ta ăn, đặc biệt là thức ăn có dầu, mỡ; túi mật sẽ co bóp để đẩy dịch mật chứa trong đó vào đường mật và sau đó xuống tá tràng để trộn lẫn với thức ăn giúp tiêu hóa chất béo.
Khởi nguồn của sỏi túi mật là dịch mật – hợp chất giúp cơ thể tiêu hóa chất béo và thuần hóa hàng loạt vitamin. Dịch mật do gan tiết ra và được vận chuyển đến túi mật. Sỏi túi mật là không gì khác những cục nhỏ xuất hiện từ mật đã kết tinh. Ở phương Tây, đa số sỏi túi mật là tập hợp chủ yếu từ cholesterol. Còn ở Việt Nam đa số là sỏi sắc tố, bắt nguồn từ trứng và xác ký sinh trùng đường ruột.
Cholesterol kết tinh ở dạng cục nhỏ khi túi mật tích trữ lượng dịch mật nhiều hơn khả năng hòa tan muối mật. Nguyên nhân tình trạng ứ trệ cũng có thể vì hoạt động bất thường của túi mật. Sỏi túi mật trở thành nguồn gốc tình trạng bệnh lý khi chúng làm tắc ống túi mật hay gây viêm túi mật.
Ai dễ mắc sỏi túi mật?
Những người sau đây thuộc nhóm có nguy cơ cao: người béo: vì sỏi liên quan đến vấn đề thừa cholesterol trong m.áu; phụ nữ dùng thuốc tránh thai có chứa estrogen; người có bệnh viêm đường ruột như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng. Tiểu đường hoặc những bệnh khác hạn chế chức năng của túi mật hoặc làm chậm nhu động ruột – trong đó thậm chí có cả tình trạng tổn thương tủy sống.
Khởi nguồn của sỏi túi mật là dịch mật.
Biêu hiên của sỏi túi mật
Đa số bệnh nhân sỏi túi mật không có triệu chứng gì, được tình cờ phát hiện trong quá trình thăm khám chẩn đoán bằng siêu âm ổ bụng. Những triệu chứng đau dữ dội xuất hiện nhiều nhất khi sỏi làm tắc ống túi mật. Những cơn đau thường xảy ra trong trường hợp túi mật co thắt đột ngột (hay xảy ra sau bữa ăn nhiều thịt, dầu mỡ), do gia tăng sức ép của sỏi lên thành túi mật hoặc động tác co thắt túi mật làm chúng dịch chuyển, hệ quả làm tắc đường dẫn mật.
Trong các triệu chứng cơ bản có cơn đau thường xuất hiện ở giữa hoặc bên phải phần trên ổ bụng, ngay dưới đường xương sườn – tình trạng đau đớn gia tăng kéo dài khoảng 60 phút và có thể duy trì, mức độ giảm dần suốt vài tiếng tiếp theo. Cảm giác đau có thể mạnh mẽ và dai dẳng hoặc nhức nhối và căng phồng. Cũng không hiếm trường hợp cơn đau lan theo hướng sau lưng hoặc cánh tay phải. Không loại trừ kém theo tình trạng buồn nôn và nôn. Cơn đau thuyên giảm, khi túi mật trở lại trạng thái bình thường.
Sỏi túi mật cũng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, như viêm túi mật cấp, viêm đường mật, viêm tụy cấp…
Ảnh minh họa
Khi nào cần phẫu thuật?
Thông thường sỏi túi mật không gây đau đớn cho người bệnh thì chưa cần thiết phải phẫu thuật. Người bệnh có thể chọn giữa việc phẫu thuật và sử dụng các loại thuốc tan sỏi, tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng chấn động, làm tan sỏi và lấy sỏi qua da, lấy sỏi túi mật qua nội soi…
Nếu sỏi túi mật đã có những triệu chứng đau đớn kéo dài, gây viêm túi mật mạn tính hay những biến chứng có nguy cơ ảnh hưởng đến tính mạng của bệnh nhân thì cần phải tiến hành phẫu thuật, bất kể kích thước sỏi túi mật nhỏ hay lớn.
Ngoài ra, trường hợp sỏi túi mật không có triệu chứng nhưng bệnh nhân có sỏi lớn hơn 25mm, túi mật có nhiều sỏi, sỏi túi mật đi kèm với polype túi mật có kích thước lớn hơn 10mm hoặc có nguy cơ ung thư túi mật cũng cần phải phẫu thuật sớm.
