17 năm ròng, N.T.T.T. (21 t.uổi) không thể khép vai, đau vai khi phải căng, xách vật nặng… vì mắc bệnh ‘chim sệ cánh’ ( xơ hóa cơ Delta). Cách đây 10 năm, Việt Nam đã xảy ra đợt bùng phát và báo động về bệnh này.
Ca phẫu thuật cho bệnh nhân mắc bệnh xơ hóa cơ Delta – Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Sáng 3-5, khoa chấn thương chỉnh hình Bệnh viện TP Thủ Đức cho biết vừa phẫu thuật thành công cho N.T.T.T. (nữ, 21 t.uổi, ngụ Đồng Nai) mắc bệnh xơ hóa cơ Delta, còn gọi “chim sệ cánh”.
Khai thác bệnh sử, T. không thể khép vai từ năm 4 t.uổi. Trước đó hai năm, em có tiêm vắc xin vào vùng cơ Delta. Đến năm 2009, T. được chẩn đoán xơ hóa gân cơ Delta và được chỉ định cắt dải xơ Delta tại một bệnh viện đa khoa ở địa phương.
Sau đó, T. được hướng dẫn đeo nịt khép cánh tay phải và tập vật lý trị liệu. Tuy nhiên quá trình tập vật lý trị liệu này không diễn ra thường xuyên theo khuyến cáo, nên sau một năm T. vẫn không thể khép vai, đau vai phải khi căng, xách vật nặng, xoay hay nâng vai bị hạn chế…
Tại Bệnh viện TP Thủ Đức, bác sĩ đã tiến hành các xét nghiệm liên quan và hội chẩn cùng các chuyên gia để đưa ra phương pháp điều trị tối ưu và tiến hành cắt dải xơ Delta trên cánh tay phải của T. vào tuần trước.
Cuộc phẫu thuật diễn ra thành công. Hiện T. đã có thể khép cánh tay và cử động khớp vai. Tuy nhiên để khắc phục hoàn toàn, bác sĩ cho biết T. cần thêm thời gian theo dõi và tập vật lý trị liệu xuyên suốt, đúng hướng dẫn trong thời gian 4-5 tuần.
Bệnh teo cơ Delta hay xơ hóa cơ Delta là sự rối loạn cơ với đặc tính chính là những sợi đai của cơ trong cơ Delta bị xơ hóa và ảnh hưởng đến cơ chế của các xương trong khu vực vai. Hậu quả phần xương bả vai nhô lên như có cánh và vùng giữa hai vai bị xệ xuống, có khi xương sống bị vẹo.
Trong vài trường hợp hiếm, cũng được phát hiện cả chân và tay, có thể làm hạn chế hoạt động của tay chân.
Xơ hóa cơ Delta không phải là một bệnh mới. Ở Việt Nam cách đây hơn 10 năm đã xảy ra đợt bùng phát bệnh này và giới y khoa nghi ngờ đây là hệ quả của tiêm thuốc.
Các bác sĩ khuyến cáo khi thấy cơ thể có các dấu hiệu về bệnh nêu trên, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị, tránh các biến chứng không mong muốn gặp phải khi để tình trạng bệnh diễn ra quá lâu.
Cảnh báo về bệnh lý sỏi tuyến nước bọt
Sỏi tuyến nước bọt là một cấu trúc bị vôi hóa và hình thành bên trong ống dẫn tuyến nước bọt. Khi sỏi lớn nên dòng chảy của nước bọt có thể bị tắc gây sưng phồng, viêm ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt
Sỏi tuyến nước bọt là một cấu trúc bị vôi hóa và hình thành bên trong ống dẫn tuyến nước bọt. Khi sỏi lớn nên dòng chảy của nước bọt có thể bị tắc gây sưng phồng, viêm ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt. Khi sỏi lắng đọng ở các ống tuyến gây bít tắc các ống tuyến làm nước bọt tắc nghẽn 1 phần.
Nguyên nhân hình thành sỏi tuyến nước bọt do lắng đọng thành phần muối canxi carbonat hoặc canxi photphat trong ống tuyến nước bọt. Ban đầu, muối bám vào thành ống tuyến, sau đó lắng đọng dần thành cục muối, tạo ra sỏi.
Triệu chứng của bệnh sỏi tuyến nước bọt: Khi ăn bệnh nhân bị đau tức do bị tắc nghẽn. Bên cạnh đó, khi nước sỏi tích tụ lâu gây viêm tuyến nước bọt, trong đó viêm phần dưới hàm chiếm tới 90%, sỏi tuyến mang tai ít gặp. Độ lớn của viên sỏi có thể nhỏ như đầu tăm đến to vài cm. Sỏi có thể nằm trong ống tuyến nước bọt (kích cỡ khoảng 2 mm) hoặc nằm trong tuyến nước bọt. Khi bị đi bị lại nhiều lần dẫn tới tuyến nước bọt bị xơ hóa, nhiều trường hợp phải phẫu thuật cắt tuyến nước bọt.
BS Hoàng Phong Mỹ, Phó Trưởng khoa Phẫu thuật Hàm mặt, Bệnh viện Việt Nam – Cu Ba cho biết, với trường hợp sỏi trong tuyến kích cỡ lớn gây sưng đau nhiều, viêm nhiễm, 100% đều có chỉ định cắt bỏ toàn tuyến nước bọt. Ở giai đoạn sớm, sỏi tuyến nước bọt gần như không có triệu chứng, khi kích thước lớn sẽ gây sưng, đau, gây bít tắc ống tuyến nước bọt khiến nước bọt tiết ra ít hoặc không thể tiết ra. Bệnh nhân nếu không được chẩn đoán bệnh chính xác, chỉ điều trị kháng sinh, tình trạng đau sẽ đỡ ít ngày, sau đó sẽ tái phát, càng về sau bệnh càng nặng, nguy cơ bị áp xe ống tuyến, tiên lượng rất nặng, nguy hiểm.” Bác sĩ Mỹ cho hay.
“Khi bệnh nhân có vấn đề như ăn uống bị đau tức hoặc bệnh nhân bị sưng đi sưng lại vùng dưới hàm, vùng mang tai thì nên đi khám và kiểm tra tại các bác sĩ chuyên gia”- BS Hoàng Phong Mỹ cho biết.
Hiện nay, đã có dụng cụ nội soi tuyến nước bọt. Nếu sỏi trong ống tuyến có kích cỡ dưới 4 mm, có thể phẫu thuật nội soi để nong và gắp sỏi hoặc rạch lấy sỏi. Kích thước lớn hơn, bác sĩ sẽ phải dùng sóng siêu âm, tán nhỏ sỏi trước khi lấy ra ngoài.
Cũng theo BS Mỹ, những người có cơ địa sỏi tuyến nước bọt thường có nguy cơ bị lại. Khi lấy hòn sỏi làm thông thoáng tuyến nước bọt thì bệnh nhân cần uống nhiều nước, ăn đồ chua để tăng kích thích tiết nước bọt. Nếu để bít tắc sẽ gây ứ nước bọt trong tuyến gây viêm nhiễm, sưng đau, về lâu dài có thể gây áp xe, nặng nề nhất là ảnh hưởng đến các dây thần kinh vùng mặt gây méo miệng, tê bì,…
Bác sĩ Hoàng Phong Mỹ khuyến cáo, để phòng tránh sỏi tuyến nước bọt người dân nên uống nhiều nước, khi phát hiện các vấn đề bất thường về nên đi khám ngay để điều trị kịp thời. Đồng thời người dân cũng nên thường xuyên khám tầm soát bệnh lý về răng, nướu, và viêm niêm mạc miệng theo định kỳ ở các cơ sở y tế uy tín và chất lượng./.
